Aleksandra Janiszewska o sztuce
Christine de Pizan była francuską literatką i myślicielką. Kiedy owdowiała w wieku 24 lat, pozostała bez środków do życia. Szukając wsparcia finansowego, zaczęła pisać ballady na zamówienie dworu francuskiego. Sławę przyniósł jej udział w debacie dotyczącej poematu „Opowieść o Róży”, który ukazywał kobiety jako wyrachowane kusicielki. Pizan wypowiadała się przeciwko krzywdzącym i nieprawdziwym reprezentacjom kobiet…
Obrazy potrafią przechowywać pamięć po dawno utraconych osobach lub przedmiotach. Niekiedy wręcz je ożywiają. Doświadczam tego uczucia za każdym razem, gdy przyglądam się zwierzętom zgromadzonym przez Roelanta Saverego. Szukam wzrokiem zwłaszcza jednego, ukrytego w cieniu za wielkim bykiem na pierwszym planie i toczącemu wieczny spór z rozentuzjazmowaną czaplą. Biblijny temat opowieści o Potopie i arce…
Modelką do obrazu Millaisa była Elizabeth Siddal. Mlodziutka dziewczyna leżała w ciężkiej, haftowanej sukni w wannie pełnej wody. Skończyło się to dla niej zapaleniem płuc, ale i stałym miejscem w panteonie sławy. To jeden z najbardziej znanych obrazów Prerafaelitów. Siddal niedługo po tym została żoną i muzą Gabriela Dante Rossettiego. Sama też próbowała swoich sił…
Pobyt Dürera w Niderlandach w 1521 odbił się szerokim echem w dziejach sztuki. Głównie za sprawą skrupulatnie prowadzonego przez artystę dziennika, w którym notował obserwacje oraz wyliczał transakcje swoimi dziełami. Jednym z naszych zysków z wizyty Dürera w Antwerpii jest ten portret młodej, jak głosi napis dwudziestoletniej, kobiety o afrykańskich korzeniach. Katharina, jej imię również…
Szachy były traktowane jako męska rozrywka, gra strategiczna, która przygotowywała do takich wyzwań życiowych jak pole bitewne. Nie tylko to, na którym rozlega się szczęk broni, ale i to, gdzie orężem są zdolności oratorskie. Najważniejsze to przewidzieć ruchy przeciwnika, i to daleko w przód. Skąd zatem pomysł, by ukazać trzy młode dziewczęta, siostry malarki, nad…
Czy patrząc na tę kruchą piękność domyślilibyście się, że oto stoi przed Wami genialna matematyczka, uważana za pierwszą programistkę? Ada Lovelace napisała algorytm przeznaczony dla protoplasty dzisiejszego komputera – maszyny analitycznej. I jej wygląd nie miał z tym nic wspólnego. (A tak zupełnie przy okazji, obraz należy do kolekcji Government Art Collection w Wielkiej Brytanii,…
Maria Sybilla Merian (1647-1717) to wyjątkowa artystka. Całe jej życie to podążanie za własnymi przekonaniami tak na gruncie wyborów osobistych, jak i artystycznych. Pasjonowała ją entomologia, czyli badanie owadów. Dawała temu wyraz w pięknych i precyzyjnych akwarelach, które później stawały się ilustracjami w leksykonach. Jej fascynacja światem insektów zaczęła się od obserwacji jedwabników, hodowanych w…
Marzec jest miesiącem kobiet, a u mnie będzie miesiącem kobiet w sztuce. Artemisia Gentileschi stała się ikoną feministycznej historii sztuki za sprawą nieprzyjemnego epizodu z jej życia. Jest on szeroko komentowany, dlatego tu przypominam inny aspekt jej sławy – jej talent malarski. Na tym autoportrecie ukazała siebie jako malarkę, która stwarza świat, dosłownie powołuje go…
Tzw. Śpiąca kapłanka z hypogeum Ħal Saflieni na Malcie, ok. 3000 p.n.e., obecnie w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Valetcie. Ta niewielka figurka została znaleziona w podziemnej neolitycznej świątyni na Malcie. Ma ponad 5000 lat. Wedle jednej z interpretacji przedstawia boginię lub kapłankę, która była przewodniczką podczas podróży w głąb siebie. Towarzyszyła w ważnym rytuale “śnienia…
Oto pierwsi rodzice w raju. Tacy jakimi ich Bóg stworzył – korpulentni, potargani, z grymasem emocji na twarzy. I całkowicie nieświadomi własnej nagości. Zastygli w debacie nad zasadnością spożycia owocu poznania. Za chwilę cały ich świat legnie w gruzach, ciało przestanie być sprzymierzeńcem, zaczną się go wstydzić, dostrzegać jego ułomność, zmagać się z nim. W…